W Rajbrocie, przy drodze do Muchówki, znajduje się zabytkowa kapliczka z 1858 roku – naprawdopodobniej najstarsze znane dzieło Teodora Twaroga, ludowego kamieniarza z Limanowej. Ten bezcenny ślad lokalnej historii i unikatowy przykład XIX-wiecznej sztuki sakralnej obecnie znajduje się w bardzo złym stanie technicznym.
Kapliczka, niegdyś harmonijnie wpisująca się w krajobraz, dziś razi nieudolnymi przemalowaniami w jaskrawych kolorach, które zatarły jej pierwotny wygląd. Widoczne są ubytki, pęknięcia oraz brak charakterystycznych detali – m.in. „Oka Opatrzności” oraz podpisu twórcy. Wszystko to przyczynia się do zatracania wartości historycznej i artystycznej obiektu.
Autorem kapliczki był Teodor Twaróg – jeden z nielicznych ludowych rzeźbiarzy, który sygnował swoje dzieła. Umieszczał podpisy w formie rytów dłutem, m.in. jako: „Majster Teodor Twaróg z Limanowy”, „Snycyyrz Teodor Twaróg z Limanowy” lub „Malarz i snycyyrz Teodor Twaróg z Limanowy”. Jego twórczość wyróżniało także charakterystyczne, choć niejednolite liternictwo.
W trosce o zachowanie tego dziedzictwa, złożyliśmy wniosek do Wójta Gminy Lipnica Murowana z prośbą o udzielenie informacji publicznej na temat statusu własności kapliczki i ewentualnych planów dotyczących jej ochrony.
W odpowiedzi na wniosek złożony przez nasz Komitet, Urząd Gminy Lipnica Murowana poinformował, że kapliczka widnieje w Gminnej Ewidencji Zabytków i znajduje się na działce będącej własnością prywatną. Gmina nie dysponuje środkami na bieżące działania konserwatorskie. Ostatnie prace konserwatorskie, według urzędowych informacji, miały miejsce w latach 2005 i 2008.
W 2020 roku, w trakcie aktualizacji Gminnej Ewidencji Zabytków, obiekt został uzgodniony z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków. Równocześnie skierowaliśmy wniosek do Małopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków o przeprowadzenie oględzin oraz interwencję konserwatorską.
Jako Komitet Ochrony Zabytków i Dóbr Kultury będziemy nadal monitorować sytuację. Wierzymy, że właściciel zabytku uzyska niezbędna pomoc i wsparcie w jego ochronie.
__________________________________________________________________
Źródła:
https://m.cyfrowaetnografia.pl/items/show/10202
https://www.lipniczanin.pl/szlakiem-przydroznego-sacrum-dziela-mistrza-twaroga-2/
